جواب سوال هفتگی تبیان شنبه 3اسفند ماه 87
سوال) : یکی از کتابهایی که به سبک گلستان سعدی نگاشته شده "پریشان" قاآنی است. قاآنی در مقدمه کتابش علت این نام گذاری را بیان کرده است. آن علت چیست؟
جواب ) :
این اثر ادبی به تقلید از گلستان به نظم و نثری مسجع که بر خلاف گلستان فاقد تقسیم بندی است. و عنوان پریشان خود گواه آنست که نظم و نسق خاصی ندارد. نویسنده خود در باب این کتاب گفته است"جد و هزلی چند درهم ریختم و برخی نظم و نثر به هم آمیختم و آن جمع را به مناسبت حال خود پریشان نهادم"
مروری بر زندگی و شعر قاآنی
ایران صدا: همچنان که وصال یکی از بهترین شعرای دربار فتحعلی شاه شمرده می شود، در عهد محمد شاه و جانشین او ناصرالدین شاه نیز شاعر قصیده سرای دیگری برخاست که در مدت زندگی کوتاه 47 ساله خود شهرت و آوازه بسیار یافت
همراه با شما با این شاعر یعنی قاانی بیشتر آشنا می شویم. در ادامه صحبت های علی اکبر کتابدار را درباره ی او بشنوید./گروه فرهنگ و ادب و هنر
میرزا حبیب الله شیرازی، متخلص به " قاآنی "، روز 29 شعبان از سال 1223 ه. ق.، در شیراز متولد شد. پدرش، میرزا محمد علی گلشن، اصلا از طایفه زنگنه بود که در شیراز بدنیا آمده و همانجا پرورش یافته بود. گلشن نیز شعر می سرود و به قافیه پردازی معروف بود.
قاآنی در هفت سالگی به مکتب رفت و یازده ساله بود که پدرش را از دست داد و با خانواده خود به فقر و تنگدستی افتاد.
قاآنی چند سال هم در اصفهان به تحصیل ریاضی و معارف اسلامی گذراند و بعد به شیراز بازگشت و به تدریس عروض و شرح دیوان خاقانی و انوری پرداخت، تا آنکه در سال 1239 ه. ق. شاهزاده حسنعلی میرزا، شجاع السلطنه فرزند فتحعلی شاه، به شیراز آمد و در تربیت وی اقدام کرد و انواع ملاطفت و مهربانی به جای آورد
در اواخر همان سال شاهزاده حسنعلی میرزا از طرف پدر فرمانفرمای خراسان شد و قاآنی را به همراه برد. شاعر در مشهد تحت حمایت و تربیت آن شاهزاده به تحصیل ریاضی و حساب مشغول شد و بنا به میل و اراده او تخلص خود را، که تا آن زمان « حبیب » بود، به قاآنی( به نام اکتای قاآن فرزند شاهزاده حسنعلی میرزا ) تبدیل کرد. قاآنی در سال 1251 ه. ق.، که محمد شاه بر تخت نشست، به تهران آمد و به حلقه شاعران دربار پیوست و از شاه لقب « حسان العجم » یافت و در سال 1253 ه. ق.، که محمد شاه برای فتح غوریان و قندهار حرکت کرد، ملتزم رکاب بود ولی چون موکب شاه به بسطام رسید، بیمار شد و با اجازه شاه به تهران بازگشت و پس از مراجعت شاه از جنگ افغانستان، قصیده مفصلی سرود که در آن از دلیری و پیروزی ایرانیان و حسن سلوک محمد شاه با اسیران افغانی، از کارشکنیهای مستر مکنیل، سفیر انگلیس، و اشغال سواحل جنوبی ایران از طرف کشتیهای جنگی انگلستان و تهدید به اعلان جنگ، سخن رانده بود.
شاعر در سال 1270 به بیماری مالیخولیا و پریشان گویی مبتلا شد و روز چهارشنبه پنجم شعبان همان سال درگذشت.
زبان قاآنی غنی و شیوا است. او تسلط بی نظیری بر الفاظ دارد. کلمات را فخیم و فاخر انتخاب می کند و در نشاندن هر کلمه به جای خود توانایی و چیره دستی عجیبی نشان می دهد و در این کار، یعنی ربودن و بکار بستن کلمات، هیچ شاعر فارسی زبان به پای او نمی رسد.
قاآنی علاوه بر دیوان اشعارش که در حدود هفده هزار بیت است کتابی بنام پریشان به سبک گلستان در نثر نگاشته که مضامین آنهم مملو از داستان‌های متهجن و توام با الفاظ رکیک است.
بشنوید...
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
چند تا لطیفه از غضنفر