افسانه تاسیس گوگوریو برگرفته از متون کهن کره از جمله لوح سنگی گوانگائتو می‌باشد. معروفترین متن شناخته شده با اندکی تغییرات از سامگوک یوسا، سامگوک ساگی و دانگمیونگ سئونگ وانگ پیئون از دانگ گوک ایسانگ گوکجیپ بدست آمده‌است.
بحث‌های مختلفی بر سر آنکه پدر واقعی او چه کسی بوده به وجود آمده‌است، در بعضی از متون کره، جومونگ را پسر هه موسو (解慕漱:به معنی پسر آسمان) و یوها (柳花：به معنی دختر خدای رودخانه هابک) توصیف کرده‌اند.
گفته شده‌است که هموسو با یوها در زمانی که او در کنار رودخانه در حال حمام کردن بود آشنا شده‌است، اما خدای رودخانه هه موسو را قبول نکرد و او به آسمان برگشت. خدای رودخانه یوهوا را به اوبالسو (優渤水) تبعید کرد، مکانی که او با پادشاه دانگ بویو (بویو شمالی)، گوموا آشناشد و صیغه او گردید. یوهوا که توسط نور خورشید باردار شده بود، تخمی را بدنیا آورد. گوموا سعی کرد تا تخم را نابود کند سپس سعی کرد تا تخم را به حیوانات بخوراند، اما حیوانات به جای خوردن آن، از تخم محافظت کردند تا صدمه نبیند. در نهایت گوموا تخم را به یوها برگرداند و از درون تخم پسری به دنیا آمد که جومونگ نامیده شد و در زبان کره‌ای به معنی کماندار ماهر است.ترک دانگ بویو
جومونگ برای مهارت استثنایی که در تیراندازی داشت، معروف بود. سرانجام به خاطر حسادت پسران گوموا، جومونگ مجبور به ترک دانگ بویو شد. برطبق افسانه در هنگام فرار با اسبش به رودخانه‌ای خروشان رسید، لاک پشت‌ها و جانوران آبزی بر سطح آب آمدند و یک پل ایجاد کردند.مرگ و جانشین
جومونگ در سال 19 قبل از میلاد، در سن 40 سالگی درگذشت. شاهزاده یوری که ولیعهد نیز بود، پدرش را در یک قبر هرمی شکلی دفن نمود و پس از مرگ به او نام چومو سئونگ وانگ را اهدا نمود. عقیده‌های زیادی در مورد مرگ او است که از مهمترین آن می‌توان به عفونت دست چپ او اشاره نمود. هنگامیکه او به سرزمینی که در جنوب رودخانه قرار داشت وارد شد، مورد استقبال گو موسئو دانگون فرمانروای جولبون (که همان باک بویو بود) قرار گرفت. گو موسئو می‌دانست که جومونگ یک مرد معمولی نیست و دخترش سوسانو را به عقد او درآورد. بعد از مرگ گو موسئو در ۳۷ قبل از میلاد، جومونگ هفتمین دانگون در باک بویو گردید. او تمام ۵ قبیله جولبون را با یکدیگر متحد کرد و یک کشور پادشاهی متمرکز به وجود آورد.- جومونگ ۵۸ ق.م. - ۱۹ ق.م.
۲- یوری ۱۹ ق.م. - ۱۸ میلادی
۳- دائموسین ۱۸-۴۴
۴- مینجانگ ۴۴-۴۸
۵- موبون ۴۸-۵۳
۶- تائجو ۵۳-۱۴۶
۷- چادائه ۱۴۶-۱۶۵
۸- سیندائه ۱۶۵-۱۷۹
۹- گگوکچئون ۱۷۹-۱۹۷
۱۰- سانسانگ ۱۹۷-۲۲۷
۱۱- دانگچئون ۲۲۷-۲۴۸
۱۲- جونگچئون ۲۴۸-۲۷۰
۱۳- سئوچئون ۲۷۰-۲۹۲
۱۴- بنگسانگ ۲۹۲-۳۰۰
۱۵- میچئون ۳۰۰-۳۳۱
۱۶- گگوگوون ۳۳۱-۳۷۱
۱۷- سوسوریم ۳۷۱-۳۸۴
۱۸- گگوگ یانگ ۳۸۴-۳۹۱
۱۹- گوآنگ گائتو بزرگ ۳۹۱-۴۱۳
۲۰- یانگسو ۴۱۳-۴۹۰
۲۱- مونجا میئونگ ۴۹۱-۵۱۹
۲۲- آنجانگ ۵۱۹-۵۳۱
۲۳- آن وون ۵۳۱-۵۴۵
۲۴- یانگ وون ۵۴۵-۵۵۹
۲۵- پیونگ وون ۵۵۹-۵۹۰
۲۶- یئونگ یانگ ۵۹۰-۶۱۸
۲۷- یئونگ نیو ۶۱۸-۶۴۲
۲۸- بوجانگ ۶۴۲-۶۶۸
اولین پادشاه گوگوریو
جومونگ در سال ۳۷ قبل از میلاد کشور گوگوریو را تاسیس نمود و اولین پادشاه گوگوریو شد. در همان سال، پادشاه قبیله بیرو که سونگ‌ینگ نام داشت پس از دریافت کمک جهت شکست قبیله مالگال که مورد هجوم آنها قرار گرفته بود، تسلیم جومونگ شد. در سال ۳۴ قبل از میلاد، جولبون سئونگ اولین شهر پایتخت گوگوریو همراه با قصر امپراتوری تکمیل شد. ۴ سال بعد و در سال ۲۸ قبل از میلاد، جومونگ ژنرال بو ویئوم را جهت تسخیر پادشاهی اوکجه فرستاد. در طی همان سال مادر جومونگ، یوها، در قصر دانگ بویو درگذشت و برای او یک مراسم خاکسپاری در حد یک ملکه گرفتند در حالیکه او فقط یک صیغه سلطنتی بود. جومونگ یک فرستاده و هدایای فراوانی جهت قدردانی از سخاوت پادشاه گوموا، برای او ارسال نمود. در سال ۱۹ قبل از میلاد، همسر اول جومونگ، یی سویا همراه پسرش، یوری، دانگ بویو را ترک کردند و وارد گوگوریو شد. یی سویا، ملکه شد و سوسانو همسر دوم جومونگ به علت فشارهای وارده و همچنین ترس از موقعیت پسرانش در آینده گوگوریو تصمیم به ترک آنجا گرفت. سوسانو، گوگوریو را همراه دو پسرش و تعدادی از مردم ترک کرد و آنها را به سمت جنوب شبه جزیره کره، مکانی که در حال حاضر کره جنوبی در آن قرار دارد، رهبری کرد. جومونگ اولین پسرش یوری را به عنوان ولیعهد معرفی نمود و او را وارث تاج و تخت کرد.مرگ و جانشین
جومونگ در سال 19 قبل از میلاد، در سن 40 سالگی درگذشت.شاهزاده یوری که ولیعهد نیز بود، پدرش را در یک قبر هرمی شکلی دفن نمود و پس از مرگ به او نام چومو سئونگ وانگ را اهدا نمود. عقیده‌های زیادی در مورد مرگ او است که از مهمترین آن می‌توان به عفونت دست چپ او اشاره نمود.میراث
قلمرو پادشاهی گوگوریوی جومونگ، سرانجام توسعه پیدا کرد و به یک قدرت بزرگ منطقه‌ای تبدیل شد. گوگوریو به مدت ۷0۵ سال باقی ماند و در این مدت ۲۸ پادشاه از خانواده سلطنتی گو بر آن حکمرانی کردند تا اینکه توسط نیروهای متحد تانگ-سیلا مورد هجوم قرار گرفت. امروزه فرزندان جومونگ از لقب گو در نام خانوادگی خود استفاده می‌کنند. در سال ۲۰۰۷-۲۰۰۶، شبکه تلویزیونی ام‌بی‌سی کره جنوبی، درام تاریخی و پرطرفدار ۸۱ قسمتی افسانه جومونگ را تولید و پخش نمود.
چند تا لطیفه از غضنفر