فرشته ها(فرشتگان، ملائکه) موجوداتی پاک و فرمانبردارند، که امور عالم را
به اذن خداوند انجام می دهند. آنها وظايف مهم و بسيار متنوّعى از سوى
خداوند بر عهده دارند. گروهى حاملان عرش، گروهى مدبّرات امر، گروهى
فرشتگان قبض ارواح، گروهى مراقبان اعمال بشر، گروهى حافظان انسان از
خطرات، گروهى امدادگران الهى براى مؤمنان در جنگها، گروهى مأمور
عذاب و مجازات اقوام سركش و گروهى مبلّغان وحى و آورندگان پيام الهى
و كتب آسمانى براى انبيا هستند.
همه مذاهب اسلامی همداستانند که ایمان به ملائکه(فرشتگان الهی) از
ارکان ایمان است، و قرآن کریم در آیه 285 بقره بدان تصریح کرده است:
«ءَامَنَ الرَّسولُ بِمَا أُنزِلَ إِلَيْهِ مِن رَّبِّهِ وَ الْمُؤْمِنُونَ كلُّ ءَامَنَ بِاللَّهِ وَ مَلَئكَتِهِ وَ
كُتُبِهِ وَ رُسلِهِ: پيامبر، به آنچه از سوى پروردگارش بر او نازل شده ايمان آورده
است، و همه مؤ منان (نيز)، به خدا و فرشتگان او و كتابها و فرستادگانش
ايمان آورده اند.»
ملائكه چگونه اند؟
در آيات قرآن مجيد، بحثهاى فراوانى درباره ملائكه و فرشتگان و صفات و
ويژگيها و اعمال و افعال و مأموريتهاى مختلف آنان ديده مى شود كه اگر
جمع آورى شود كتابى را تشكيل مى دهد.
در روايات اسلامى نيز بحثهاى بيشترى درباره فرشتگان و اعمال و صفات و
مقامات آنها وارد شده است، ولى شايد بحث صريحى در هيچ كدام از اينها
درباره ماهيّت ملائكه به چشم نمى خورد. به همين دليل در ميان دانشمندان
درباره ماهيّت آنها گفتگوست.
علماى كلام بلكه اكثريّت دانشمندان اسلام، آنها را موجوداتى جسمانى (از
جسم لطيف) مى دانند. در بعضى از تعبيرات كلمه نور به عنوان ماده اصلى
تشكيل دهنده فرشتگان آمده است و در عبارت معروفى كه در بسيارى از
كتب آمده، مى خوانيم:«اَلْمَلَكُ جِسْم نُورِيّ...».
قول ديگر مربوط به جمعى از فلاسفه است كه ملائكه را مجرّد از جسم و
جسمانيات مى دانند و معتقدند آنها داراى اوصافى هستند كه در جسم
نمى گنجد.
گرچه اين بحث كه ماهيّت ملائكه، مجرّد از جسم است يا غير مجرّد، اثر
چندانى ندارد، ولى ظاهر آيات و روايات ـ اگر نخواهيم توجيه و تفسير خاصّى
براى آنها در نظر بگيريم ـ آن است كه آنها از اين مادّه كثيف و خشن عنصرى
نيستند، ولى به هر حال مجرّد مطلق نيز نمى باشند. زيرا زمان و مكان و
اوصاف ديگرى كه لازمه جسم و جسمانيّت است براى آنها در آيات و روايات
آمده است.
ویژگی های فرشتگان
بى شك وجود فرشتگان ـ مخصوصاً با آن ويژگيها و مقامات و اعمالى كه
قرآن براى آنان شمرده ـ از امور غيبيّه است كه براى اثبات آن با آن صفات و
ويژگيها راهى جز دلایل نقلی وجود ندارد؛ زیرا بشر با توجه به ابزار محدود
شناختی که در اختیار دارد، نمی تواند به حقیقت آن ها پی برد.
این مطلب بسیار مفید توسط یکی از دوستانم که دانشجوی تهران مرکز است تهیه شده