اصول 9 گانه روزنامه‌نگاری
ترجمه: امید جهانشاهی
در سال 1997 موسسه «پیو» برای تعیین و شناساییاصولی برای روزنامه‌نگاری از شهروندان و اهالی خبر تحقیقی انجام داد. از جمله نتایج این تحقیقگسترده انتشار 9 اصل برای روزنامه‌نگاری بود. این موارد مبنای تالیف کتاب «اصولروزنامه‌نگاری» بود که تام رزنستال (مدیر مرکز پیو) و بیل کواچ رییس کمیته دغدغه‌هایروزنامه نگاران (CCJ)و معاون ارشد موسسه پیو آ‌ن‌را نوشتند. در اینجا این اصول به عنوان خطوط اصلیگزارش اولیه تحقیق ذکر می‌شود.
1) نخستین وظیفه روزنامه نگاری رسیدن به حقیقتاست
دموکراسی به شهروندانی وابسته است که اطلاعاتمطمئن و صحیح دارند. روزنامه‌نگاری، حقیقت را در خلاء و یا از منظر فلسفی دنبال نمی‌کند،بلکه می‌تواند - و باید- حقیقت را در یک فضای واقعی و عینی دنبال کند. حقیقتروزنامه‌نگاری فرایندی است که با مقررات حرفه ای، گرداوری اطلاعات و روایت واقعیتو اثبات حقیقت به دست می‌آید.
روزنامه‌نگاران تلاش می‌کنند گزارشی منصفانه وقابل اطمینان از موضوعی مهم و ارزشمند ارائه دهند. منابع و روش‌های روزنامه‌نگارانباید تا حد امکان روشن باشد؛ تا مخاطبان بتوانند اطلاعات را ارزیابی کنند. حتی دردنیایی با عقاید گوناگون، درستی بنیاد همه چیز است: متن، تفسیر، اظهارنظر، انتقاد یاتحلیل.
پس از آن حقیقت از این تبادل نظرها حاصل می‌شود.چنانچه شهروندان با جریان گسترده‌تری از اطلاعات مواجه شوند؛ نیاز بیشتری به منابعقابل قبول دارند، منابعی که برای تایید اطلاعات لازم است.
2) باید به شهروندان وفادار بود
اگر چه سازمان‌های خبری به موسسات بسیاری ازجمله آگهی دهندگان و سهام داران پاسخ می‌دهند؛ اما روزنامه نگاران بیش از هر چیزیباید وفاداری به شهروندان و منافع عمومی را در نظر داشته باشند. تعهد از نخستیناصول برای یک سازمان خبری است. قول و قرار تلویحی، که به مخاطبان می‌گوید، گزارشبه نفع آگهی‌دهندگان تحریف نشده است. تعهد به شهروندان همچنین بدین معنی است کهروزنامه‌نگاران باید تصویر منصفانه‌ای از همه اقشار جامعه ارائه دهند. نادیدهگرفتن برخی از شهروندان موجب محرومیت از حق رای یا امتیاز آنان می‌شود. سازمانهایخبری مدرن بر این باورند که اعتبار رسانه، مخاطبان زیاد و وفادار به وجود می‌آوردو این موفقیت اقتصادی به دنبال دارد. در این رابطه یک سازمان خبری باید بیش ازعوامل دیگر، از تعهدش نسبت به مخاطب حمایت کنند.
3) اثبات حقایق، اساس کار است
روزنامه‌نگاران برای اثبات حقایق به مقررات حرفه‌ایتکیه می‌کنند. وقتی مفهوم عینیت مطرح می‌شود به این معنی نیست که روزنامه‌نگاراناز جانبداری کاملا بری هستند بلکه این مفهوم به معنای روشی نسبتا منطقی و اصولیبرای بررسی اطلاعات و به عبارت دیگر رویکردی صریح و صحیح به اسناد است. جستجوی چندینشاهد، تا حد امکان نشان دادن منابع مختلف و یا پرسیدن و بررسی جنبه‌های مختلفموضوع از اصول این روش هستند. اصل اهمیت تأیید و تصدیق مطالب، یکی از چیزهایی استکه روزنامه‌نگاری را از دیگر روش‌های ارتباطی مثل تبلیغات، ادبیات داستانی و سرگرمیمتمایز می‌کند. با این وجود نیاز به روش‌های حرفه‌ای همیشه کاملا شناخته شده ومشخص نیست. اگرچه روزنامه نگاری تکنیک‌های مختلفی را جهت مشخص کردن حقایق (facts) توسعه داده است امابه عنوان مثال کار چندانی در زمینه توسعه سیستمی برای بررسی قابل اطمینان بودن تفسیرهایژورنالیستی انجام نشده است.
4) روزنامه نگاران باید با حفظ قواعد، مستقلبمانند
عدم وابستگی، از الزامات اولیه روزنامه‌نگاریاست و امری اساسی برای «قابل اطمینان بودن» به شمار می‌رود. استقلال روح و ذهن بهجای خنثی بودن، اصلی است که روزنامه‌نگاران باید به آن توجه داشته باشند. اگر چهسردبیران و مفسران کاملا بی‌طرف نیستند، اما هنوز منبع اعتبارشان درستی، بی‌طرفیعاقلانه و توانایی به‌دست آوردن اطلاعات است و نه وابستگی به گروه خاصی. این بسیارمهم است که ما در حفظ استقلالمان باید از منحرف شدن به خود پسندی، نخبه سالاری،انزواگرایی و یا پوچ گرایی بپرهیزیم.
5) باید به شکل نهادی مستقل از قدرت برخورد کرد
روزنامه‌نگاری قدرت بسیاری دارد برای ایستادن دربرابر افرادی که قدرت و موقعیتشان روی مردم اثر می‌گذارد. بنیانگذاران روزنامه‌نگاریاین قدرت را شناخته بودند که روزنامه‌نگاری وسیله دفاعی در مقابل استبداد است.هنگامی که آنها از مطبوعات مستقل حمایت می‌کنند به دلیل جلب اعتماد مردم است. بهعنوان روزنامه‌نگار وظیفه داریم از این محافظ آزادی مراقبت کنیم. نباید با استفادهسطحی آن را سبک کنیم و یا در منافع تجاری از آن سوء استفاده کنیم.
6 ) باید زمینه بحث و تبادل نظر را برای نقدهمگانی و قضاوت عمومی فراهم کرد
رسانه‌های خبری عرصه ارائه مباحث عمومی هستند واین مسئولیت، قواعدی را برای حرفه ما ایجاد می‌کند. با حقایق خبر سازی شود و نه باپیش داوری و پیش‌بینی، بهترین خدمت به جامعه شده است. همچنین باید به جای اینکهتنها اختلافات جذاب و حاشیه‌ای برجسته شود، تلاش کرد تا نقطه نظرات و علایقگوناگون جامعه را منصفانه ارائه داد. درستی و صداقت به عنوان چارچوب‌های کارروزنامه‌نگاری مورد نیاز است.
7) بایدتلاش کرد مطالب جذاب و مربوط به موضوع باشد
روزنامه‌نگاری قصه‌گویی هدفمند است. باید کاری بیشاز جذب مخاطب و یا فهرست کردن مطالب مهم انجام داد. برای تداوم کار، باید میان چیزیکه خوانندگان می‌دانند که می‌خواهند با چیزی که انتظارش را ندارند اما به آن نیازمندند،ارتباط برقرار کرد. به عبارت دیگر باید تلاش کرد تا مطالب مهم، جذاب و مربوط بهموضوع باشد. تاثیرگذاری کار روزنامه نگاری را هم از میزان مخاطبانی که جلب کردهاست می سنجند و هم کسانی که کارشان را توجیه کرده است. این بدان معنی است کهروزنامه‌نگاران باید دائماً درباره اینکه چه مطلبی و در چه فرمی برای مخاطبانارزشمندتر است تحقیق کنند. اگرچه روزنامه‌نگاران نباید تنها به موضوعاتی مهم مثلدولت و امنیت عمومی بپردازند اما در عین حال باید توجه داشت که روزنامه نگاری بامسائل پیش پا افتاده از بین می‌رود و در نهایت جامعه‌ای کم مایه را ایجاد می‌کند.
8) خبر باید قابل فهم و متناسب باشد
متناسب نگاه داشتن اخبار و جا نینداختن مطالبمهم نیز از اصول صداقت است. خبرنگاری نوعی نقشه‌کشی است. روزنامه‌نگاری نقشه‌ایبرای شهروندان تهیه کند تا مسیر جامعه را به آنان نشان دهد. اغراق در حوادث برای ایجادهیجان، غفلت از دیگر رویدادها، نگرش کلیشه‌ای و همچنین ارائه نظرات کاملا منفی وبدبینانه این نقشه را غیر قابل اطمینان می‌سازد. نقشه باید شامل اخبار تمام جامعهباشد و نه اینکه فقط برای گروه اجتماعی خاصی گیرا باشد. این بهترین موفقیتی است کهاتاق‌های خبری با ایجاد تنوع در پس زمینه‌ها و نماها به آن می‌رسند. نقشه تنها یکتشبیه است؛ متناسب و قابل فهم بودن مساله مهمی است که خبرنگاران باید به آن توجهکنند.
9) روزنامه‌نگاران باید اجازه داشته باشند تا ازوجدان شخصی خود استفاده کنند
هر روزنامه‌نگاری باید برداشت و نظر شخصی خودشرا از اخلاقیات و مسئولیت داشته باشد. همهما باید نسبت به این قضیه راغب باشیم، تا زمانی که به انصاف و درستی احتیاج است،اختلافات با همکاران‌‍مان را چه در اتاق‌های خبری و یا مجموعه‌های اجرایی به زبانبیاوریم. سازمان‌های خبری این استقلال بیان نظر مخالف را با تشویق افراد برایابراز عقیده‌شان، به خوبی به دست می‌آورند. آزادی بیان نظر مخالف، اختلافات عقلانیلازم برای آگاهی را تحریک می‌کند و به روزنامه‌نگاری کمک می‌کند تا به خوبی تنوعرو به افزایش جامعه را نمایندگی و گزارش کند
چند تا لطیفه از غضنفر