اخترشناسان با استفاده از تلسکوپ فضایی اسپیتزر توانستند اختلاف دما در سیاره مشتری مانند آپسیلون آندرومدابی را در فراسوی خورشید تعیین کنند.
داده های ارسالی از این رصدخانه فروسرخ حاکی از آنند که اختلاف دما در سیاره آپسیلن آندرومدابی بسیار شدید است. به طوری که بخشی از سیاره که روبه ستاره مادر است پیوسته گداخته بوده و بخش دیگر آن همواره در انجماد کامل به سر می برد.
دکتر جو هرینگتون از دانشگاه اورلاندو واقع در ایالت فلوریدا در این باره می افزاید: در نیم کره روبه ستاره مادر این سیاره نقطه داغی وجود دارد. اختلاف بسیار زیاد دما در طول شبانه روز این سیاره ، ناشی از رانش انرژی در بخشهای مختلف آن است. ما هم اکنون با سیاره ای عجیب روبه رو هستیم.این برای نخستین بار است که به بررسی سطح یک سیاره فرا خورشیدی و اتمسفر آن پرداخته می شود. پیش از این تحقیقات فقط درباره اندازه گیری ویژگی های عمومی مانند اندازه و جرم این سیارات صورت می گرفت.
دکتر مایکل ورنر، متخصص طرح تلسکوپ فضایی اسپیتزر از آزمایشگاه موتورهای پیشران سازمان فضایی ناسا می گوید: کشف جدید بسیار فوق العاده است. زمانی که ما تلسکوپ اسپیتزر را می ساختیم واقعا فکر نمی کردیم که روزی به وسیله آن ، انقلابی در دانش ما درباره سیارات فراخورشیدی به وجود آید.در فاصله 40 سال نوری از زمین ، این سیاره با ابعادی برابر سیاره مشتری در مداری بسیار نزدیک به دوره ستاره آپسیلن آندرومدا در گردش است. مدت زمان گردش انتقالی آن نیز به دور ستاره مادر برابر 4.6روز زمینی است.
به عقیده دانشمندان ، این سیاره بر اثر گرانش ستاره مادر دچار قفل مداری شده است. به عبارت دیگر، سرعت گردش وضعی و انتقالی آن تقریبا با هم برابرند و همین عامل باعث شده تا همواره یک روی آن در مقابل ستاره و روی دیگر پشت به آن باشد. درست همانند ماه که به دلیلی مشابه ، پیوسته یک روی آن از زمین قابل رویت است ؛ البته از آنجا که سیاره آپسیلن آندرومدابی گازی است ، بخشهای خارجی اتمسفر آن نسبت به بخشهای داخلی از سرعت چرخش بیشتری برخوردارند.
در بررسی هایی که درباره اختلاف دما در سیاره آپسیلن آندرومدابی صورت گرفت ، اخترشناسان به این نتیجه رسیدند که این اختلاف در دو نیم کره این سیاره (شبانه روز) به طور باورنکردنی بالا بوده و برابر با 1400 درجه سانتی گراد است.
تغییرات شدید دمایی حاکی از این حقیقت است که اتمسفر سیاره چنان سریع به جذب و بازتاب پرتوهای نوری گسیل شده از ستاره مادر می پردازد که گازهای چرخان جو آن بسرعت خنک می شوند. به بیان دیگر گازهای چرخان جو سیاره که پیوسته در نقاط مختلف در گردشند، گرما را میان بخشهای دیگر توزیع می کنند ؛ در حالی که سیاره مشتری همواره دارای دمایی ثابت است.
دکتر براد هنسن ، کارشناس اصلی طرح تلسکوپ فضایی اسپیتزر از دانشگاه ایالتی کالیفرنیا در این باره می افزاید: اگر شما قادر بودید در طول یک شبانه روز در این سیاره گردش کنید، اختلاف دما چنان روی شما تاثیر می گذاشت که گویی ناگهان وارد یک کوه آتشفشان فعال شده اید.
چند تا لطیفه از غضنفر