مداخله در سالهاي اول زندگي افراد داراي معلوليت
انواع مداخله بهنگام
مداخله بهنگام بعنوان درمان
مداخله بهنگام بعنوان درمان ، يك اقدام عاجل براي بهره گيري هر چه بيشتر از زمان، با كمك گرفتن از توانايي هاي باقي مانده در فرد دچار آسيب و بمنظور كاهش اثرات معلوليت است.
مداخله بهنگام بعنوان پيشگيري
توجه به اهميت مداخله بهنگام در پيشگيري از بوجود آمدن مشكل نه تنها در افراد داراي معلوليت بلكه در مورد اختلالات ديگر مانند اختلالات خوردن نيز مورد توجه قرا گرفته است(باير[1] و همكاران،2009). مداخله بهنگام بعنوان پيشگيري ، پيش بيني و تدارك موقعيتي است كه فرد دچار معلوليت بتواند در بطن آن بر معلوليت خود بيش از پيش غلبه نمايد و از آسيب هاي ثانوي جلوگيري شود و در اين راستا اين مداخله زير بناي آموزش و توانبخشي هاي بعدي است
بدين ترتيب مداخله بهنگام را مي توان پيشگيري ثانويه نيز ناميد. پيشگيري اوليه از وقوع معلوليت يا بيماري جلوگيري مي كند در حاليكه هدف مداخله بهنگام يا پيشگيري ثانويه جلوگيري كردن از عميق شدن معلوليت و كوتاه كردن طول دوره اختلال و توانمند سازي فرد با استفاده از قابليت هاي باقي مانده و جلوگيري از تاثير معلوليت بر ساير توانايي هاي فرد مبتلا است.از اين رو چنانچه اين مداخله حذف گردد مي توان گفت كه معلوليتي ثانوي از طرف محيط خانوادگي و اجتماعي بر فرد معلول تحميل شده است.
منظور از معلولیت ثانویه، معلولیت های عمیق تر با مشکلاتی است که می تواند بعد یا در نتیجه معلولیت اولیه ظاهر شود(ورنر،1380).برای مثال کودک مبتلا به فلج اطفال یا فلج مغزی را در نظر بگیرید که قادر به راه رفتن نیست.او کم کم محدوده طبیعی حرکات مفاصل پاهایش را از دست می دهد.عضلات کوتاه و سفت شده و مانع صاف کردن پاهایش می شوند.معلولیت های ثانویه ممکن است بیش از معلولیت اولیه فرد را دچار مشکل نماید.بر این اساس، پیشگیری ثانویه یکی از مفاهیم اصلی توانبخشی نیز محسوب می شود.
مداخله بهنگام و خانواده افراد داراي معلوليت
مداخله بهنگام و قانونگذاري
اجراي كارآمد و موثر مداخله بهنگام در مقام پيشگيري و درمان نيازمند سازوكارهاي قانونگذاري
لزوم وجود مباني حقوقي و قانوني در پيشگيري از معلوليت‌ها
تلاش براي توانمندسازي افراد قابل بازتواني و تامين نيازهاي جانبازان و معلولان جسمي و روحي و نيز كاهش آسيب هاي اجتماعي و معلوليت ها با تاكيد بر توسعه نظام هاي پيشگيري و مداخله بهنگام با مشاركت موسسات مردمي اصلي است كه در بخش سياست های کلی امور بيمه و تامين اجتماعی،در زير مجموعه سياست های کلی مصوب مجمع تشخيص مصلحت نظام در بخش سلامت آورده شده است.
اين رويكرد موجب تغييراتي در قانون گذاري و سياست گذاري و نيازهاي خانواده شده است(فيلپس،2001 ؛به نقل از فرامرزي ،1387)
در آمريكا و بر طبق قانون دولت موظف به ارائه خدمات به اطفال و خردسالاني است كه مشكلات رشدي دارند.اين خدمات در قالب برنامه مداخله ي زود هنگام است.كودكاني كه اين خدمات را دريافت مي نمايند در بسياري از موارد مانند رشد جسمي ،رشد حسي شناختي يا مهارتهاي لازم براي خودياري جلوتر از كودكاني هستند كه اين خدمات را دريافت نمي كنند(شانكوف و هاسر-كرام،1987 ؛به نقل از فرامرزي، 1387) و وقتي اين برنامه ها فشرده تر و زودتر شروع شوند و بر خانواده و كودك متمركند بيشترين تاثير را دارند(همان منبع).
شبکه رشد سالهای اولیه و مشارکت در نگهداری از کودکان (EYDCPs[2])در انگلستان که از دولت بودجه دریافت می کنند و در نظر گرفتن چارچوبی قانونی برای آموزش اولیه و خدمات نگهداری از کودکان زیر 5 سال(روت، 1387)
مداخله بهنگام و دستگاههاي اجرايي
سازمانهاي آموزش و پرورش، بهزيستي، بهداشت و درمان و رسانه ملي نقش اساسي دارند.
نقش خدمات بيمه‌اي در پيشگيري از معلوليت‌ها
با وجود قانون آموزش فراگیر که ایران نیز ملزم به اجرای آن بر طبق تعهدات بین المللی است در سطح پیش از دبستان این راهبرد که بر اساس جایدهی کودکان در بین همسالان عادی است انجام نمی گیرد.خردسالان دارای معلولیت از همسالان جدا می شوند و برخی از آنان در شروع دبستان به جامعه عادی همسالان می پیوندند و برخی همچنان در آموزشگاههای خاص مشغول به تحصیل می شوند.دسته اول بعد از چند سال جدا بودن سازش با همسالان را شروع می کنند و در این راه کاستی های زیادی را تجربه می نمایندکه همزمان با آموزش رسمی و تحصیل است و دسته دوم این رویارویی را با تاخیر بیشتر که ممکن است تا بزرگسالی طول بکشد تجربه می نمایند.
آموزش فعالیت محور[3] در جریان آموزش فراگیر
چند تا لطیفه از غضنفر